Bock: Hand-Atlas der anatomie des menschen (Leipzig, 1850)
Erklärung der Tab. I. Fig. i. Diese Figur stellt den Schädel, von vorne gesehen , dar. A . Stirnbein , os frontis (pars frontalis). B. Scheitelbein , os parietale. C. Grosser Flügel des Keilbeins, ala magna ossis sphenoidei (superficies temporalis). D. Schläfenbein, os temporum (Schuppenlh.). E. Wangenbein, oszygomaticum (superficies facialis). (Urspr. des m. zygomaticus major u. minor.) F. Oberkieferbein, os maxillare superius. G. Nasenbein, os nasale. H. Unterkiefer , maxilla inferior s. mandibula. a) Sutura coronalis ) wo sich diese beiden b) Sutura sagittalis \ Nähte berühren, befindet sich beim Neugebornen die grosse Fontanelle, fonticulus quadrangularis. c) Sutura squamosa, Schuppennath. d) Tuber frontale Stirnhöcker (Aas punctum ossificationis). e) Arcus superciliaris, Augeiibraunenbogen. (Vom mscl. currugator supercilii bedeckt.) f) Glabella, Stirnglalze. (Dahinter sind die sinus frontales, Stirnhöhlen.) g) Processus zygomaticus, Wangeufortsatz. h) Margo supraorbitalis. (Vom Stratum externum mscl. orbicularis palpebrarum bedeckt.) i) Foramen oder incisura supraorbitalis. (Zum Durchgange für art., ven. u. nerv, supraorbitalis.) k) Pars s. processus nasalis des Stirnbeins. 1) Crista frontalis externa , äussere Stirnleiste. (Fängt vom processus zygomaticus an und setzt sich in die linea semicircularis fort.) m) Processus nasalis s. frontalis. (Urspr. des m. frontalis, orbicularis palpebrarum u. levator labii superioris alaeque nasi, lig. palpebrale internum.) n) Processus zygomaticus des Oberkiefers. o) Processus alveolaris des Oberkiefers. (Urspr. des m. compressor u. depressor nasi, buccinator , incisivus.) p) Foramen infraorbitale. (Ausgang des canalis infraorbitalis; zum Durchgang für art., ven. u. nerv, infraorbitalis.) q) Fovea maxillaris, Kiefergrube. (Urspr. des m. levator anguli oris.) r) Spina nasal, anterior, vord. Nasenstachel. (Urspr. des m. orbicularis oris.) s) Apertúra pyriformis , Eingang der knöchernen Nasenhöhle. t) Margo infraorbitalis. (Bedeckt vom m. orbicularis palpebrarum, u. Urspr. des in. levator labii superioris proprius.) u) Fossa saccilacrymal., Thränensackgrube. v) Juga alveolaria. w) Processus maxillaris d .os zygomalieum. (Urspr. des m. zygomaticus minor.) x) Processus frontalis des os zygomaticum , y) Processus temporalis des os zygomaticum. z) Foramen zygomaticum anterius. (Durellgang für nerv, subeutaneus malac.) a) Mentum, spina mentalis externa, äusserer Kinnhöcker. (?) Foramen mentale s. maxillare anterius. (Ausgang des canalis alveolaris inferior , für art., ven. u. nerv, mentalis.) y) Angulus maxillae inferioris . (Ansalz des m. masseter u. pterygoideus internus.) 8) Ramus maxillae inferioris. í) Linea obliqua externa. (Urspr. des m. buccinator .) t) Processus condyloideus des Unterkiefers. (Ansatz des m. plerygoideus externus.) 7j) Processus coronoideus des Unterkiefers. (Ansatz des m. temporalis.) Fig. S. Diese Figur stellt die innere oder Gehirufläche der Mitsuis crtttiiidar. z) Foramen magnum, Hinterhauptsloch. (Durchgang für medulla oblongata, nervi accessorii, artt. u. vv. vertebralcs, artt. spinales.) a) Fossa sigmoidea , ein Theil des sulcus transversus. (?) Spina occipitalis interna. y) Crista occipitalis interna. {Par falx cerebelli.) 8) Foramen coecum, blindes Loch. (Ist bisweilen offen und führt dann ein emmissarium Santorini in die Nasenhöhle.) i) Ephippium mit dem clious Btumenbachii. C) Fossa cerebelli. A. Stirnbein, os frontis (pars orbitális). B. Kleiner Flügel (ala parva) d. Keilbeins. C. Grosser Flügel (ala magna) d. Keilbeins. D. Schuppentheil (pars squamosa) d. Schläfenbeins. E. Felsentheil (pars petrosa) d. Schläfenb. F. Warzentheil (pars mastoidea) d. Schläfenbeins. G. Hinterhauptbein, os oeeipitis (pars occipitalis). H. Grundtheil (pars basilaris) des os oeeipitis. I. Siebbein, os ethmoideum (lam. cribrosa). a) Juga cerebralia. b) Impressiones digitatae. c) Crista (s. spina) frontalis interna. (Läuft in den sulcus longitudinális aus ; an sie heftet sich die fatx cerebri.) d) Crista galli , Hahnenkamm. (Die fatx cerebri heftet sich daran.) e) Foramina cribrosa, Sieblöcber. (Durchgang für nervi olfactorii.) f) Processus ciinoidei anteriores. g) Foramen oplicum, Sehloch. (Durchgang für nerv, opticus u. art. ophthalmica.) h) Processus ciinoidei medii. i) Sella turcica mit fossa pro glandula pituitaria. k) Processus ciinoidei posteriores. 1) Sulcus caroticus u. Ausgang des canalis caroticus. in) Fissura orbitális superior. (Durchgang für ven. ophthalmica , nerv, oculomotorius, trochlearis , ophthalmicus u. abducens.) n) Foramen rotundum, rundes Loch. (Durchgang für nerv, maxillaris superior.) o) Foramen ovale, ovales Loch. (Durchgang für nerv, maxillaris inferior.) p) Foramen spinosum , Stachelloch. (Durchgang für art. meningea media u. bisweilen für nerv, petrosus superficialis minor.) q) Hiatus canalis Fallopii. (Durchgang lür nerv . Pidianus u. ram. acusticus art. meningeae mediae.) r) Meatus auditorius internus , inn. Gehörgang. (Durchgang Für art. u. ven. acustica , nerv, acusticus u. nerv, facialis.) s) Aquaeductus vestibuli, Vorhofswasserieit. t) Foramen iugulare, Drosselloch. (Durchgang für ven. iugularis interna, nerv, glosso-pharyngeus, vagus u. accessorius.) u) Fossa pro medulla oblongata. v) Processus anonymus s. clinoideus. w) Foramen condyloideum anterius. (Durchgang für nerv, hypoglossus.) x) Condylus ossis oeeipitis. y) Foramen condyloideum posterius. (Durchgang für emissarium Santorini ; fehlt oft.) Fi?. 3. Diese Figur stellt die untere oder äussere Fläche der Schädelbasis dar. A. Processus palatínus des Oberkiefers. B. Processus alveolaris des Oberkiefers. C. Os maxillare superius (superf.temporal). D. Os palatinum (pars horizon talis). E. Processus pterygoidei des Keilbeins. F. Grosse Flügel, alae magnae, d. Keilbeins. G. Pflugschar, vomer. H. Pars squamosa des Schläfenbeins. I. Warzentheil (pars mastoidea) d. os temporum. K. Felsentheil (pars petrosa) d. Schläfenb. L. Pars basilaris des Hinterhauptsbeines. M. Gelenkth. (pars condyloidea) d. os oeeipit. N. Pars occipitalis des os oeeipitis. 0. Jochbogen, arcus zygomaticus. a) Foramen incisivum , s. canalis incisivus. (Durchg. für art. ven. u. nerv, naso-palatinus.) b) Spina nasalis posterior. (Urspr. des m. azygos uvulae.) c) Foramina palatina, Gaumenlöcher. (Durchg. für artt. u. vv.palat. u. nn. palatini.) d) Ala interna processus pterygoidei, nach unt. in d. hamuluspterygoideus endigend. (Urspr. der portio plerygo-pharyngea des m. constrictor pharyngis superior.) e) Fossa pterygoidea , Gaumenflügel-Grube. (Urspr. des vi. pterygoideus internus.) f) Ala externa processus pterygoidei. (Urspr. des m. pterygoideus externus.) g) Choanae narium, bint. Oeffn. d.Nasenhöhl. h) Foramen ovale, ovales Loch. (Durchgang für nerv, maxillaris inferior.) i) Foramen spinosum, Stachelloch. (Durchgang für art. meningea media u. nerv . petrosus superficialis minor.) k) Fissura orbitális inferior. (Zwischen d. grossen Flügel d. Keilbeins u. Oberkiefer; Durchg. f. reu. ophthalmica facialis, art., ven. u. nerc. infraorbital, u. nerv, subeutaneus malae.) 1) Fossa articularis, Gelenkgrube. (Für condylus maxillae inferioris.) ni) Tubereulum articulare, Gelenkhügel. n) Fissura Glascri, führt in die Paukenhöhle. (Durchgang für art. tympanica , chorda tympani u. muscl. mallei externus.) o) Tuba Eustachii, Ohrtrompete. (Führt in die Paukenhöhle.) p) Meatus audiiorius externus. q) Aditus ad ranalem caroticum. (Durchgang für art. carotis interna u. nerv, caroticus.) r) Processus styloideus, Griflelfortsatz. • (Urspr. des m. stylohyoideus , styloglossus, stylopharyngeus u. des lig. stylohyoideum.)