Somogyi Múzeumok Közleményei 8. (1987)

Molnár Ágnes: Somogy megye néprajzi kutatása az Ethnográfia évfolyamainak tükrében

154 MOLNÁR AGNES ÁGNES MOLNÁR: LA ETNOGRÁFIA ESPLORO DE DEPARTEMENTO SOMOGY EN LA SPEGULO DE LA JARKOLEKTOJ DE ETHNOGRAPHIA Ethnographia estas la unusola, regule aperanta revuo de la hungara etnografio. Pro la interesiĝno pri la etnografio en la jaro 1899 fondiĝis la Hungara Etnográfia Societo, en kies eldono aperis la unua nomero de Ethnographia en 1890. La revua tute ĝis nun spegulas la ĉefajn esplordirektojn, celojn kaj rezulrojn de la hungara etnografio. Sur ĝiaj paĝoj publikigis siajn studojn ĉiam la plej elstaraj esploristoj. En la jaroj ĉirkaŭ la fondo, la hungara intelektularo intense okupiĝis pri la demando de la deveno de la hungararo. Konekse kun ĝi la etnografistoj komencis esplori la t.n. prametiojn (fiŝkaptado, paŝtado) por povi dedukti la praan kultron de la hungararo el la spertitaj kaj kolektitaj fenomenoj. Poste konfrontante la atingitajn rezultojn kun la kulturo de la supozite parencaj popoloj ili strebis elmontri kongruajojn. Tiun saman célon servis ankaű la lingvistikaj esploroj en la 1890-aj jaroj. Tiu ĉi intenco determinis la ĉefajn temelektojn de la ungara etnografio tute ĝis la 1920-aj jaroj. La elstaraj esploristoj de tiu periodo estis János Jankó, Antal Hermann, Bernát Munkácsi kaj Lajos Katona, kiuj komence eĉ redaktis la revuon Ethnographia kaj aperigis siajn studojn en la revuo. En la fruaj nomeroj le Ethnographia multis la priskriboj kaj notoj, malmultis la disertaĵoj kaj studoj. De la fino de la 1890-aj jaroj aperis laűtemaj numeroj pri história etnografio, priobjekta etnografio, popollegendoj kaj popolkutimoj. La periodo inter la jaroj 1890 kaj 1930 estis la tempo de la granda indikokolektado por la hungara etnografio. Gi népre devis antaŭi la unuajn resumajn laborojn kapablajnje ĝeneraligo. Tia verko estis „Magyarság Néprajza" (,Etnografio de Hungararo') aperinta komence de la 1930-aj jaroj, kiu estas sintezo de la ĝistiamaj rezultoj de la hungara etnografio. Tiam naskiĝis verko vére unika kaj ĝis nun malhavebla. En la 1930-aj jaroj aperis en la fokuso la demandoj pri la deveno de la loĝdomo kaj la esplorado de la bestobredado, kiuj montras la esplorajn interesiĝojn de la du redaktoroj István Györffy kaj László Madarassy. La indikojn kolektitaj n sur la tereno de folkloro unue provis sistemigi Zsigmond Szendrey. En 1940 la redaktadon transprenis Béla Gunda. Dum lia redaktoreco aperis en Ethnographia la unuaj verkoj de la Okcident-Eŭropaj aŭtoroj. Tiel ankaŭ la hungaraj esploristoj havis eblon elrigardi al la laboroj farataj en Eűropo kaj konatiĝi kun la tieaj rezultoj. En 1944 la laboron daŭrigis Edit Fél, ŝi helpis la naskiĝon de societnografiaj studoj. La bazajn ŝanĝojn en la hungara socio post la dua mondmilito devis registri ankaű la hungaraj etnografoj. Pro tio ili komencis esplori la socialisman transformiĝon de la vilaĝoj, la intensan ŝanĝiĝon de la tradicioj kaj la laboristan folklóron. En la 1950-aj jaroj ekhavis elánon la esplorado de la agrarhistorio, kaj tiutempe aperis ankaű la unuaj muzeologiaj artikoloj. Ekde tiam pligrandiĝis la nombro de la teoriaj publikaĵoj. En la lastaj jaroj pH kaj pli da ampleksaj studoj ricevis lókon en Ethnographia anstataű la antaűaj laborajoj prezentantaj nur rezultopartojn. Aperis jam leűtemaj numeroj kaj ankaű tiuj pri la vivlaboro de iuj grandaj esploristoj. Ekde sia ekesto Ethnographia daűre publikigis informojn pri literaturajoj recenzojn pri fakaj libroj, krome ĝi sciigis ankaű pri la personaj novajoj de la Etnográfia Societo. La rezultoj de la etnográfia esploro en departemento Somogy ankaű nuntempe estas daűre aperigitaj sur la paĝoj de Ethnographia. La plej multaj artikoloj pri Somogy estas publikigitaj sur la tereno de la popolkutimoj, poste la temaro de ekonomio, popolkostumoj kaj popola ornamarto estis pleje esplorata. En la periodo 1890—1905 la popolkutimoj, post 1920 la popolpoezio kaj popolkostumoj estas ofte pritraktataj en la materialoj el departmento Somogy. Ekde la 1960-aj jaroj la agrikulturo, loĝloko, ekde la 1970-aj jaroj la konstruado kaj loĝejkulturo okupis la esploristojn de la departemento. Per tiu ĉi studo ni lanĉas la Repertorion de Somogy.