Somogyi Múzeumok Közleményei 6. (1983)

Wessetzky Vilmos: Thot Majom szobrocskája Somogy megyéből

THOT MAJOM SZOBROCSKÁJA SOMOGY MEGYÉBŐL 11 kazoj ra povas supozá certan dián karakiteron en iu bestofornio. Piro- la kunligo al lia mallproksima astro: suno kaj al la ĉiela alteeo, Horuso, kies niomo signifias „faulte estanta" enkorpiĝas kiel falko; la fonton siimbolas leono; la ekesto el IIa praelletmemtoj ter о kaj afcvo aperas en la formo de skarabo (ĝŭa Egipta _nomo estas bprr: „la estiĝanto", ĝia epitoto: „eistiĝinta el tero"), resp. en tiu de ramo. En aliiaj kazoj al lia demandoj: kial en tiu au en tiu ĉi bestofornio aperas la dia fortto, la raspondon kovras malhelo de la pariterapoj. Same estas anikaŭ kaze de lia figurado de dio Tot (Egipta Djehuti). Li apenas spécifie en du fioirmoj : en tiu de paviano kaj ibiso, tiu ôi duobleco estas speirteblia kelkfoje eĉ ce la sama figurado

9

. Tot estas dio de la soiemeoj, skribisito de la dioj, lia kulito estas ligita al la luno. Tial M portas sur la kapo lundiskon kaj lumoankon. Lia statuo ricevas apartan gravecon pere de tio, car kuitime tio difeinencigas lin diisde la ne-dikariakiteraj simiofiguroj. Plene eseeptan kazon montras la figomanĝantan simion pinezenitanta pentraĵa

10 en la Egipta Kolektaĵo de Kunsthistorisches Museum en Vieno, ja sur ĝi estas sikrabita ankaŭ la nomo de Tot. La lundiistoa, dia simio apeiras dum la epoko de lia nova regno ôe la pesado de кого (konsicienco), kio simbolas la transmondan priijuĝon de Da mortinito. En la tempo de la XXIna dinastio kaj post ĝi ni trovas en tiu rolo ibisoin, sed ekde la erao de Ptolemeo denove lia simiofiguron.

11 Tiuteimpe disvastiĝas la statuetoj, al kiuj apartienas ankaŭ nia elkzempltero. Iukaze ni vidas sikribiston sidantan an tau. la dio Tot: li kvazaŭ petias lian helpon por sia lalboro.

12 Parolante pri nia sitatueto ni devas starigi la deimandon: eu siimio Tot havis ian kultan gravecon en lia Romia epoko. Ni devas nepre konsideiri, ke en la malifirua Romia epoko la bestakullto estis vaste kaj eĉ isupergrande praktikiata. Pri tio ältestes la amasaj besto-, infer ili ibiso- kaj simio-tombejoj. La nombre de dioj en lia Romia epoko kram Egiptio tre fonte reduktiĝis, sed krom Izisa, Oziiriso, Ŝarapisi, Harpdkrates kaj Anu

;

bo:,ni renikontas kelkfoje ankiaŭ la dion Tot, kies graveco kreskis precipe pro lia idenitigo kun Hermeso. Al la vastia agado de Tot apairtenas peri la decidojn, de la dioj, li estas heroldo de la dioj, li ne nur fortigas la funkciadon de la dimondo, sed de tempo al tempo li eĉ aranĝas ĝin. Li havas fortejn kontiaktojn kun la rnagio, kiu estis unu el la falktoroj kaŭzantaj disvastiĝon de la Egiptaj kultoj en la Romia epoko. La Tot^stetueto, eliteriĝinta sur plugfcampo de Somogy, estas taksebla kiel spécifia reprezentanto de la bestokullto, disvastiĝinta tra Egiptio en lia Romia epoko, kaj kiel tiu de la novaj diokoneeptoj fluantaj nenalitigeble — krom la tradicia Romia diomondo — al la provincoj. 10. Gia monumenta ekzemplo estas la reliefo de la sanktejo, kiun Ptolemeo la Unua konstruigis en Tuna el Gebei por dio Tot kultita en formoj de simio kaj ibiso. La sanktejo estas restarigita en la Muzeo Polizaeus en Hildesheim. Derchain, Ph.: Zwei Kapellen des Ptolemäus I. Soter in Hildesheim. Zeitschrift des Museums zu Hildesheim. N. F. 13. (1961) Tafel 8. En la IV-a vitrino en la IV-a salono de la 11. 12. Egipta Ekspozicio de Kunsthistorisches Museum en Vieno. Griffits, J. G. : Eigt funerary paintings with judgement scenes in the Swansea Wellcome Museum. The Journal of Egyptian Archeology 68. (1982) 237. Inter pluraj belaj ekzemploj elstaras la statuo n-ro JE 59291 de la Egipta Muzeo en Kairo.