Waldstein, Francis – Kitabiel, Paul: DESCRIPTIONES ET ICONES PLANTARUM RARARIORUM HUNGARIAE VOL. 2. (1802)
XVIII Caroloftadium et Zagrabiam, praeter copiofum acidum carbonicum carbonatem i fulphatem et muriatem fodae (i. e. fodam blandam, falem mirabilem et communem), atque carbonatem calcis fovens. 2) Lafzinenfis in ejusdem fluvii ripa loco priori oppofito, iisdem principiis et prope eadem proportione dotata. 3) Kámenszk oenfis, Caroloíiadio vix ultra horae fpatium diítans, debilis, itnpura, a coeno (non a íulphure , ut putatur) fcetens, caeterum eadem principia, fed proportione minőre, continens, 4) Kamena Goriczenfis, ciijus meminit L. Bar. Crantz ( +) et M. D. Lalangue tribus milliaribus Varasdino in Comitatum Criíienfem remota, vix majoré, quam praecedens, adtentíone digna. b) JSalfae, fale communi foetae : talis praeter aquam marinam ad litus croaticum non minus quam alibi falfain, unico in loco hucusque innotuit: nempe ad Szláná pagum, plusquam duabus horis a Superiore Szubicza diítantem , aqua falfa e rupefiri loco provenit, quae cum aqua dulci alterius originis mixta fic dictum rivum falfum (Szlányi Potok) conftituit; aqua haec in 15 libris tantum drachmas tres falis communis gerere comperta eft. c) Calidae feu thermae, eminente calore femet diftinguentes, eoque medi-. catae , complures obtigerunt Croatiae, quod, cum tales e calcareis montibus, quales croatici tantum non omnes funt, provenire foleant, nihil miri habet , licet caufa calorem tot feculis fufficiens non fecus ac illorum inteftina materies in abftrufo lateat. Tales aquae funt: 1) Toplikenfes vei To pliczen fe s, Romanis Aquae Gafiee, aut, quod in alia infcriptione legimus, Jafae nominatae, fesqui alterius milliaris fpatio Varasdino diítantes, loco edito inter binos montes fylvofos fcaturientes , molae impellendae l'uíficientes, 45 vei, ut noftrum thermometrum oftendebat, 46 gradibus Reaumurianis ferventes, a copiofo aére hepatico feu hydrogenio fulphurato eminus foetentes, fulphur tophumque calcareum in obvia corpora deponentes , et praeter haec duo principia aliquid acidi carbonici liberi, atque ut reagentia nos docuére, unurn alterumve fulphatein ac muriatem, fed parca quantitate continentes ( + + 2) Krapinenfes tribus locis, ab fe invicem parum, aboppido, a quo nomen gerunt, fesquialtera hora remotis, inter montes Zagoriae prorumpentes, vix aliquid fulphuris odoré prodentes, in primo balneo 33, in medio autem 29} gradibus calentes in libris duabus nonnifi 2 grana terrae totidemque falis foventes. 3) Szutinzkenfes ad pedem alti petroíi Jylvofique montis in diftantia L. B. a Crantz. G e f und br un n e 11 dér O efier reich. Monarchie. Vien, p. 115. C^) Jo2n. B. Lalangue de aquis medicatis Croat. et Sclavon. Zagrab. p. 6/. + Inter aquas minerales Croatiae nobis hucusque tantum has et acidulas Jamniczenfes reagentibus explorare licuit; analyfes autem earum ipfi nondum infiituere potuimus. Hinc, quas fuper iisdem a CeJ. L. B. á Crantz, Hacquet et Lalangue in citatis operihus prolata funt, paucis commemoranda putavimus, praefertim cum ea chemicis hodiernis vix fatisfactura eile, judicemus. ^+in^ j n Oryctogr. Carn. III. 167. his aquis .32—.36 gradus Reaum. tribuuntur.
