Waldstein, Francis – Kitabiel, Paul: DESCRIPTIONES ET ICONES PLANTARUM RARARIORUM HUNGARIAE VOL. 2. (1802)

XV a) Sál am aram (Sulphates Magnefise chemicorum) in cryftallis acicularibus et capillaribus ad Szamobor , potilTimum in cuniculis fodinarum adeft. (') b) Salem communem (Muriatem Sodae nunc vocant chemici) his quoque terrae vifceribus ineíTe , ex aqua falfa , inferius commemoranda, fuspicari licet. c) Non defunt etiam Sulphates ferri et cupri (Vitriolum viride atque cseruleum) in iisdem fodinis e fatiscente pjrite originem ducentes. (") d) Carbonatem Sodae (Sodam blandam) ad acidulam Jamniczenfem e ficcato luto efflorescere vidimus. F) TEGMEN SUPERFICIALE terris, aréna et humo conftituitur. Operit quidem hoc maximam partém compagis folidae, cujus partes hucusque recenfuimus ; alt idem non paucis in locis admodum tenue eft, quin faepe etiam deficit penitus adeo , ut inter haereditarias provincias vix ulla Jit, quae tot tantasque rupes nudas ícopulosque exhibeat , quam montofa hujus regni pars in meridiem et occafum verfus mare remota. a) Terra, lapides tegens eisque interpofita, aut argillacea aut margacea eft ubique. Argilla certe per clivorum , collium et montium humiliorum fuperficiem non fecus ac per valles dominatur. Eam vero in montibus calcareis et prope hos calci unitam eífe in margam , facile eft conjectare. Memorabile autem eft, hanc ab ochra ferri hic non minus quam in Hungáriáé montibus calcareis communiter ruffescere , et non tantum in humilioribus montibus ac derr.iílioribus vallibus talein occurrere , fed nec ipfis altiífimis alpibus deeffe , ubi eam et in valíes ac demerfiones depofitam , et inter ftrata faxorum interjectam faepe vidimus, plerumque amcene rubram. b) Arena, quam aquae fluentes volutant, fequitur indolem montium, e quibus eae profluunt et quos adluunt. Hinc Dravi Savique aréna , e variis montibus abrepta varia eft: filicea, calcarea , porphyretica , <3ÍC., talemque etiam humo et terris fubjectam atque immixtam videre eft in planitie et collibus alterutri fluviorum vicinis; reliquae autem aquae Croatiae fere tantum calcareain eamque grifeam ferunt arenam. Alia in Korbavia et Licca difperfa cernitur, ibi ad fjlvain Loudcnis , hic inter Goszpich et Divo - Szelő pro parte denudata , compofita e calcareis albis grifeisque, et argillaceis atque margaceis fuscis ruffisque, in pofteriore provincia etiam e filiceis partibus, quarurn origo non poteft eífe obfcura iis, qui, quae de forma fuperficiei atque materie montium jam protulitnus, mente revolvunt. Glaream nonnifi in clivis et collibus terrae limitanéae, quam banalem dicunt, obfervavimus, eamque humo contemperatam, nec nudam et volaticam. c) Humus denique, inter partes tegminis fuperficialis praecipua adtentione digna, confideranda venit. Ea quidem nigricans, perquam fertilis, faepe ad unius duorumve pedum profunditatem adcumulata eft per omnem planitiem, potifsimum (') Eftner Miner. III. B. I. Abth. 49. Ung. Mag az. III. 507. (") Ung. Magáz. III. 503.