Ikvai Nándor szerk.: Régészeti tanulmányok Pest megyéből (Studia Comitatensia 9. Szentendre, 1980)
Benkő Elek: A középkori Nyársapát
ponant; omni terrae fundo laetentur, qui se ubertate terreni commendarit. Primum columnas, alte pedes quatuor, per lineam, quam pro villae amplitudine duxerunt, statuunt, a fronte unam, alteram a tergo, quae non modo trabis mediae pavimentum habitationis sustentaturae, sed etiam operis tectorii sint fundamentum. Singulas occupant anguli, defossis etiam per medios parietes nonnullis aliis, quibus arbores iungantur, ut eis partim substrui parietes, partim tigna incumbere possint. Spacia columnarum distinguunt palis, pedes duos inter se distantibus, quos obserunt virgis ad summum usque fenestellis hinc inde relictis, ut lumini consularent. Parietem ita obsitum caementis, palea vel stramine mistis, adfricant; super haec stercora, aqua diluta, addunt, exsiccant, et iterum intra non minus, quam extra, argilla vel creta coaequant et dealbant; tectum stramentis per tigilla sparsis erigunt, quibus infixi sunt clavi, ut contra vim externam coeli tectum defendi eo melius possit. Habitaciones una plures non faciunt, quam villici occupant, fenestris in plateam adspicientibus, fornacem unam collocant, que non tantum hypocausto calefaciendo servit, sed etiam escis panique coquendo, quam üli intrinsecus calefaciunt ore fornacis camino coniuncto, ut fumus erumpens, pileo quasi quodam exceptus, ascendere foras possit; quern deinceps saccis obstruunt, postquam lignum combustum est, ut calorem fornax hypocausto suppeditet. Interdum et sine camino furnos videas, ubi ardentibus adhuc lignis declinare se cingulo tenus coguntur, ob fumi molestias, quae aedificium implent. Hypocausto adnectunt cameras, quibus utensilia lectosque reponunt. A tergo sunt vestibulum et iterüm camerulae, quas inquilinis dant inhabitandas. Has excipiunt stabula duo summum tria, adiuncta hara, quibus sues saginare consueverunt. Ceterum, quod instrumentis rusticis armen.toque et hortulis spácium ad villas superest, naturali sepimento cingunt aut apinis salicibusque, quod habet speciem vivae sepis. Horrea domi raro habent adiuncta, sed plerumque extra vicorum pomoeria in campis." 351
