Magyari Márta szerk.: A Debreceni Déri Múzeum Évkönyve 2008-2009 (2010)

MŰVÉSZETTÖRTÉNET, IPARMŰVÉSZET - Jolanta Zuk-Orysiak: A lublini Szentháromság-kápolna bizánci-orosz freskói és restaurálásuk története

A LUBLINI SZENTHÁROMSÁG-KÁPOLNA BIZÁNCI-OROSZ FRESKÓI ÉS RESTAURÁLÁSUK TÖRTÉNETE 159 csak mindkét lépcső és a padlók felújítása, és ami a legfontosabb: a klímaberendezés cseréje, annak elhasználódása miatt. A restaurátori munkákat egyetlen műemléki épületben sem lehet végérvényesen befejezni. A kápolnának állandó restaurátori felügyeletre van szüksége. Alapvető követelmény a felújítási-építészeti munkákért vállalt felelősség. A tervezett munkálatokat mindig előre be kell jelenteni és egyeztetni kell a Nemzeti Örökségi és Kulturális Minisztériummal, s a minisztérium által kiküldött restaurátor felügyeletével lehet csak elvégezni, geológiai és statikai felmérésekre támaszkodva. A Szentháromság-kápolna 1995-ben felkerült az Európai Kulturális Örökség Listára, megtalálható a Műemlék Nyilvántartásban, Lublin Óvárosával együtt 2006-ban pedig Lengyelország Köztársasági Elnöke Történelmi Emlékhellyé nyilvánította. Fordítás: Szelekovszky Márta BIBLIOGRÁFIA Válogatás a freskók technikájával, a restaurálással és a felújítási munkákkal foglalkozó tanulmányokból és cikkekből: 1. Badania próbek tynków, zapraw i cegly pochodzqcych z kaplicy zamkowej. PPPKZ- oddzial Warszawa S. Jçdrzejowska, P. Rudniewski, A. Wawrzenczak, 1973. 2. Badania próbek tynków, zapraw i cegty pochodzqcych pochodzqcych z kaplicy zamkowej. PPPKZ- oddziat Warszawa, Laboratorium Naukowo-Badawcze. M. Jabloriska-Szyszko, K. Boczko, B. Swiniarska, 1981. 3. A festmények restaurálásának dokumentációja: a. Stawicki, S., A Szentháromság-kápolna szentélye, Lublin, 1980: b. Gawlowska, M., Lublin, Kaplica Trójcy Swiçtej, Sciana poludniowa nawy, 1993 c. Bartnik, L., Lublin, Kaplica Trójcy Swiçtej, Sciana zachodnia nawy, fila— ra, obudowa schodów na chór, 1995 d. Milewska, M., Kaplica Trójcy Swiçtej, Sklepienie nawy, sciana pólnocna nawy, sciana i tuk tçczowy, 2002 4. Dokumenty z Archiwum Panstwowego w Lublinie. dotycz^cych odkrycia malowidel, prac Carskiej Komisji Archeologicznej, stanu zabytku w czasie I wojny swiatowej. 5. Durakiewicz, K., Rçk^ mistrza Andrzeja, w: Spotkania z Zabytkami, V, 1996 6. Durakiewicz, K., Kaplica Trójcy Swiçtej, w: Na przyklad VII/VIII, 1995 7. Ilustrowany przewodnik po Lublinie, Lublin 1931, Wyd. Polskié Towarzystwo Krajoznawcze - oddzial Lubelski. 8. Gawlowska, M., Bartnik, L., Sprawozdania z prac konserwatorskie przy malowidlach sciennych w Kaplicy Trójcy Swiçtej prowadzonych w latach 2005 i 2008. 9. Fotogrametria wnçtrza, Julian Rzeszutek, 1981, uzupelnienie 1992. 10. Inwentaryzacja konstrukcyjna, Kaplica Zamkowa, Z. Wosko, oraz A. Wiewiórka 12. Jakiminska, G., Kaplica Trójcy Swiçtej, w: Inspiracje IX, 1999V dokladna interpretacja daty/. 13. Kaplica Trójcy Swiçtej na Zamku Lubelskim. História, teologia, sztuka, konserwacja. Materialy z sesji zorganizowanej w Muzeum Lubelskim 24-26. kwietnia 1997. - Stanislaw Stawicki, Techniczne i technologiczne problemy sciennych malowidel bizantyrïsko-ruskich w kosciele zamkowym w Lublinie. - Stanislaw Stawicki, Uwagi do prac konserwatorskich prowadzonych w kosciele zamkowym w latach 1954-60 oraz 1972-78. - K. Durakiewicz, Pierwsza konserwacja odkrytych malowidel. Juliusz Makarewicz i Edward Trojanowski. - H. Bilewicz, Miçdzy Krakowem a Petersburgiem.

... - A. Rózycka - Bryzek, Freskach lubelskich ponownie: uzupelnienia i dopowiedzenia. - M. Milewska, Konserwacja polichromii w Kaplicy Swiçtej Trójcy na Zamku Lubelskim w latach 1976-95. 14. Milewska, M. Prace konserwatorskie przeprowadzone przy malowidlach rusko-bizantynskich w Kaplicy Trójcy Swiçtej na Zamku w Lublinie 1973-1988. Studia i Materialy

, s. 68,69,70i 7515. Program robot zabezpieczaj^cych i prac konserwatorskich, 1971. 16. Raport 0 stanie i potrzebach Kaplicy dla Ministerstwa Kultury i Sztuki, K. Durakiewicz, P. Rudniewski, St. Stawicki, M. Samborski, 1977. 17. Rózycka - Bryzek, A. Bizantyjsko-ruskie malowidla w kaplicy Zamku Lubelskiego. Warszawa 1983 JolantaZuk-Orysiak Russo-Byzantine frescoes from 1418 in Lublin's Holy Trinity Chapel. The importance of prevention and conservation There are only few remains of Russo-Byzantine painting in Poland. One of the most important such monuments, having survived in the best condition, is the decoration of the Holy Trinity Chapel in the castle of Lublin. The walls of the chapel are decorated with frescoes painted with a unique Russo-Byzantine technique. According to a still visible script on the wall, they were completed on 10 August 1418. As well as giving a detailed description ofthe technique of painting the murals, the working practices ofthe time and the materials used in priming and painting, the study analyses the colour patterns ofthe frescoes and, based on the stylistic features, portrays the painters as well. The author, a conservator by profession, gives a detailed account ofthe nearly 100-year restoration ofthe chapel, still going on today. The work has included architectural restoration, the reinforcement ofthe building and recovering the frescoes hidden under the whitewash layer. The author calls attention to the fact that during the history ofthe restoration conservators have not always used appropriate techniques. Conservation can never be ended for good in a monument. The chapel needs permanent supervision by conservators, who check the condition ofthe frescoes and building materials, and intervene, if necessary, using the most up-to-date techniques.