Katolikus Főgimnázium, Kolozsvár, 1901

I-V'1 '' >T . ->

23

modestia efficere potuit, ut Transylvania excedens, Leopol di soso oculis subduceret, quo cum secretum sapientissimus Prin- ceps colloquium habere voluit Cujus optimi Caesaris jam ante novennium clementia vere regia, adnitente cum primis Stephano nostro, quae res evenerit abtristi initio laetissima, hic edisseram. Forte Nicolaus comes Bethlenius, cancellarius summus, ab urbe augusta celebre diploma (sacram anchoram vocant) redux se- cum curru propemodum triumphali afferebat in provinciám, quo sanctiones, legesque principum praedecessorum universas ab Leopoldo confirmatas fama vulgabat. Stupere et cohorrescere primum boni omnes, potuisse atam pio quam catholicae Religionis smdiosissimo principe, Ecclesiae jugulum péti, approbando leges catholico nomini infestissimas, dubitationem increbrescens jam fama (ut in re adversariis jucundissima) sustulerat omnem: Cancellarius etiam P. Stephano praesente, cervices suas securi ante feriendas, quam ut quae rata semel, consignataque sint, ul- lius molitione infringantur, palam edixerat. Tot inter pericula, consilia, catholicorum procerum ad opem velut in communi in- cendio ferendam concursus, animo semper erectissimo constitit P. Stephanus, qui sub idem tempus pro concione affirmavit: Nunquam Dei Ecclesiam stetisse firmius, quam cum in eam portae inferi conjurasse cernerentur. Ergo ad coelestia praesidia (res etenim Dei agebantur) imploranda indictis supplicationibus, serius aliquanto, cessit tarnen propitio numine ex voto sententia : Edicti sui idem interpres, et auctor Caesar lapso vix dum bien nio, Tordensibus e comitiis mitti legatos imperat, qui auctoritate publica Albanam catholicis ecclesiam restituant, mox Claudiopoli (nonaginta sine templo anni abierant) Ovariensem cum amplissimo quondam monasterio consignarent aedem sacram, Arianis inde ejec- tis ; novo subinde edicto imperabantur decimae ab catholico populo propriis duntaxat sacerdotibus pendendae, civibus ut publicorum onerum, si oificiorum gradusque senatorii communio in coetibus magistratus aequo cum catholicis jure dividendus ; chatedraticae (ut vocant) aliquot millium pensiones, ac vectigalia annua in nobilium adolescentum studiosorumque victum attribuenda, quodque omnium caput est : excelsi regii senatus ac praefecturatum honoribus nostri auctorandi magnates edicebantur. Ex ista semente quis non videat incrementa, quae hodie conspicimus laetissima, quodam veluti e l'onte propullulasse '? Antistitem sedi suae, duasque prin- cipes basilicas postliminio restitutas, aucta ordinum religiosorum