Linzbauer, Franciscus Xav.: Codex Sanitario-Medicinalis Hungariae 3/1 (Budae, 1853)
Regimen Francisci I. imperatoris ac regis
763 victus Civitatis ejusdem Judex cum pluribus Senatoribus de realitato quaestionis me certiorem redidit, simulque faeminam actricem Burkus Sárám nominatam, pro singulari sua humanitate adduci fecit. Faemina haec, modalitate bona, oblatoque levi munusculo remedium suum, modumque usus pandit. Sumit namque herbae ipsi Sarkantyúfű : nobis Ranunculus repens dictae (numero, caeteraque caricatura Actrici relictis) stamina novem, tritis cum axungia veteri ungventum efficit, cujus parva portione plagam emersurae Bullae circumscribit, ducto una contiguitate remedio a parte nobili ad minus nobilem locumque placitum, idque parva portione ibi relicta, ter repetitum in parte defixum deligat, duodecim horis non religandum; cum effectu (ut inquit) dispariturae inque loco desiderato emersurae Bullae, consequentia omni morbosa cariturae. / Relatio Facultatis Medicae. Magifice ac Spectabilis Domine Consiliarie Director et Proto-Mcdice 1 In consequentiam requisitionis a Magnifica Dom. Vestra factae, ut Facultas isthaec super exhibita a Physico Comitatus Pestiensis suo Comitatui Relatione, in qua de morbo populari, quem vulgus P o ko 1 v ar appellat, sermonem facit, opinionem suam depromeret: Facultas isthaec Medica rescribendum constituit. Non videri Facultati ea, quae Physicus Rettig retulit per circularia promulganda esse. l-o. Quia ipsa Relatio in eo manca est, quod non adnoten- lur phoenomena post applicationem remediorum illorum popularium in parte affecta , aut afficienda consequentia. 2-o. Quod nihil de eo dicatur, num simul aliqua interna adhibeantur remedia, et quae ? aut num laudata illa extrinseca remedia per se sola felici eventu sufficiant ? 3-o. Quod remediorum illorum, quae mulier Ketskemétensis sibi velut arcana revelavit , efficaciam Physicus Rettig, ut ex ejus relatione videre est, ipse non viderit, sed ea, quae fide historica accepit, nonnisi in fidem historicam ultro tradat. 4-o. Quia morbosae illius affectionis, et vitii sanatio, ob diversam etiam indolem febris comitis non una generali methodo procurari potest, et debet, sed consilia opportuna medentiuin localium naturam febris proximius intelligentium requirit. Id autem, quod Facultati huic constat, de natura carbunculi hujus sive Bullae erysipelatosae gangraenescentis, quam plerique furunculum gangraenosum appellant, est: morbum hunc esse a) vix unquam epidemicum; b) nunquam contagiosum; c) fere perpetuo in Hungária sporadicum; d) et nonnullis Hungáriáé Provinciis, cumprimis per Jazygiam, C u maniam, circa Gyön- gyösinum, Ketskemetinum etc. endemium. e) Remediis illum tractandum esse, internis et externis, quae febris comitis genio multum saepe pro anni temporis, et annuae constitutionis, vitae generis, aliorum item adjunctorum varia ratione differentis sint accomoda, externe eum remediis a potiori antisepticis variis, quae in variis Hungáriáé Provinciis mire varia, plerumque domestica adhibentur, v. g. adposito pruno, cujus pulpa extrorsum versa, et cui inspersum piper rubrum, seu capsicum sit, tractari. In locum igitur circularis promulgationis eorum, quae in Vörös-Egyháza etKecskemetini remedia adhibentur, Physicos Regni Hungáriáé eo potius omnes permovendos esse existimat Facultas isthaec Medica, ut quisque suarum in sua paroecia non saltem de hoc morbo, sed et de eo, quem vulgus Csömör appellat, factarum observationum symbolam ad Excelsum Consilium Locumtenentiale Regium intra praestitutum unius v. g. anni terminum submittat, quo sic dein historia utriusque hujus morbi, quoad licet pluribus nu
