Kitaibel Paulo - Tomtsányi Adamo: Dissertatio de terrae motu in genere ac in specie Mórensi anno 1810 die 14. januarii orto (Budae, 1814)

Sectio II. De terrae motu Moorensi speciatim, qui anno 1810 die 14. Januarii in provincia Albaregalensi saeviit

42

Hoc fine e situ corporum lapsorum, utpote quae per fluctuantem motum partim liuc partim illuc projiciebantur, parum didicimus. Plusculum docere poterant cörpora pendula, quorum motus saltem lineam directionis indigitasset; sed ea a paucis observata sunt. Plurimum itaque eatenus percontando cognoscere debuimus. Hoc fine in omnibus, quae peragravimus , locis e prudentioribus viris, iis potissimum, qui tempore terrae motuum sub dio versabantur, sciscitati sumus * unde seu sonitum , seu motum advenire adverterint, atque ita plurium aut omnium consensu indicatas directiones adhibita acu magnetica in mappa per sa« gittas, singulis locis appositas expressimus.

CAPUT III.

Animadversiones hunc terrae motum concernentes.

45. Ex. iis, quae hactenus de phhysica indolae locorum, per terrae motum maxime affectorum, atque de hoc ipso attulimus, sequentes animadversiones formari posse judicamus :

Focum agentis causae ad supremum ßnem montis Csóka delitescere, vix potest esse dubium, in vicinia enim ejus (in oppido Moór) terrae motus maxime saeviit; inde omnis susurrus,et fragor, inde omnis metus in omnem partem diffusus est, velut id e consideratione sagittarum , directionem sonituum, et motuum indicantium , cuivis patescit. Poterat quidem suscipio oriri , homines e prae- concepta opinione a monte Csóka ; per murmura, qáae instante tempestatis mutuatione edere fertur, suspecto, omne malum repetere, atque ideo sonituum motuumque originem illuc referre* sed consensus omnium, etiam gravium, a praejudiciis libero-