Kalocsai Főegyházmegyei Körlevelek, 1923

Tárgymutató

— 33 — Caput VI. De iureiurando a partibus, testibus et peritis praestando, et de interrogationibus iisdem faciendis. periore proxima scssione: nisi iudex maluerit statuere ut sessio habeatur die et loco dein determinandis et indicendis. 35. Aliquot diebus antequam íribunal congregetur, iudex citat eum qui examini est subiiciendus, itemque defensorem vinculi et actuarium, nisi hi iam in superiore sessione invitationem exceperint, ut in n. 34, § 2 (cf. in Appendice, nn. X et XXII). 56. Citatio parti et testi fit per litteras in modum invitationis, íamen praeceptive; quae litterae contineant: a) praeceptum iudicis ad comparendum ; b) nomen, cognomen et domicilium illius qui in ius vocatur; c) iudicem coram quo comparere iubetur; d) locum et horam audientiae; e) causam, ob quam convenitur, satis significatam, seu saltem generalibus verbis indicatam (Can. 1715. § 1); f) iudicis et actuarii subscriptjonem et tribunalis sigillum (cf. in Appendice, n. XV). 37. Citatio clausa Curiae cursori, ne evulgationi ansa praebeatur, tradetur; et per eundem cursorem erit priváté et personaliter intimanda. Altéra citationis scheda asservatur in actis (Can. 1716). Si ob distanliam vei aliam causam, per cursorem fieri non possit intimatio, scheda citationis, iussu iudicis, transmitti poterit per tabeilarios publicos, dummodo commendata et cum syngfapha receptionis, vei alio modo, qui, secundum iocorum leges et conditiones, tutissimus sit (Can. 1719). Cursor si per se intimationem peregerit, de ea in scripíis, ad calcem schedae in actis asservatae, manu propria subsignatis, ad iudicem referat (ct, in Appendice, n. XVI); si vero intimatio facta fuerit per publicum tabellariorum offlcium, in actis adservetur fides eiusdem officii. 58. § 1. Ouolies, diligenti inquisitione peracta, adhuc ignoretur ubi commoretur pars conventa aut etiam testis, si rei gravitas postulet, locus est citationi per edictum. Hoc autem fit afíigendo per cursorem ad fores Curiae schedam citationis ad modum edicti, per tempus prudenti iudicis arbitrio determinandum, et in aliqua publica ephemeride eam inserendo. Si vero utrumque fieri nequeat, alterutrum sufficieí (Can. 1720; cf. in Appendice, n. XXIII). § 2. Si citatus praecepto comparendi obtemperare renuerit, videat iudex an renovanda sit citatio (Can. 1843. § 2), vei aliis módis magis opportunis et efficacibus uti expediat, ut foret interventus personae amicae vei auctoriíate gravis. A remediis coercitivis, ut flectatur coníumacia, absíinere ut plurimum prudens erit. § 3. Iudex videat etiam an partis vei testis non comparitio seu contumacia, per alios testes, de re circa quam illi interrogati fuissent, edoctos, suppleri possit. 39. Iudex, antequam cuipiam in ius vocato interrogationes deferat, exquirat iusiurandum de veritate dicenda, tacto s. Evangeliorum libro (cf. in Appendice, nn. XVIII et XXIX). Si citatus suas attestationes sub iureiurando reddere renuat, et iudex instructor censeat eius attestationes esse utiles ád veritatem detegendam, potest eas excipere, facta tamen in actis mentione de iurisiurandi recusatione eiusque causa. 40. Iudex partém, festem aut peritum ad iusiurandum recipiens, eum, prouti casus ferat, commonefaciat de sanctitate actus et de gravissimo delicto quod admittunt iurisiurandi violatores, adnotando peculiarem gravitatem iurisiurandi in subiecta matéria et periurii funestissimos effectus iuxta ea quae in Decreto adnotantur; item, si pro qualitate personarum opportunum hoc videatur, moneat de poenis quibus obnoxii fiunt in foro Ecclesiae qui falsum in iudicio iurati affirmant. Poenas contra iurisiurandi violaíores sünt': a) interdictum personale, si periurus sit laicus; b) suspensio, si clericus (Can. 1743. § 5). Has tamen poenas iudex ne ferat inconsulto Ordinario. 41. Examen faciendum est a iudice, cui adsistant oporteí defensor vinculi et nótárius ceu actuarius. In examine interrogationes non ab alio quam a iudice, vei ab eo qui eius locum tenet, faciendae sunt. Quapropter si a defensore vinculi novae interrogationes festi faciendae sint, has non testi, sed iudici, vei eius vicém gerenti, proponere debeí, ut eas ipse deferat (Can. 1773, §§ 1-2). 42. Interrogationes proponendae dividun!ur in generales et part/cu/ares: priores ordinantur ad exquirendum de generalibus personae adiunctis, hoc est de nomine, cognomine, origine, aeíaíe, religione, conditione, domicilio et necessitudine cum partibus in causa ; hae semper et omnibus indistincte sunt deferendae, nisi iudex existimet unam vei alíeram esse in casu particulari omittendam. Posteriores ordinantur ad veritatem eruendam circa factum inconsummationis et causas dispensandi. Praeterea "a teste semper exquirenda est scientiae causa, nempe unde, quando et quomodo ea quae asserit, habeat cogftita (Can. 1774). 43. § 1. Interrogationes sint breves, non suggestivae, non plura complectentes, pertinenles ad causam de qua agitur, testis intelligentiae accommodatae et vulgari sermone expressae (Can. 1775). § 2. Partes et testes et periti oretenus responsiones reddant. Ne praemoneantur de interrogationibus faciendis, nec eis permittatur depositionem legere, nisi in aliquo casu particulari iudex opportunum censeat sinere ut pars interrogata aiiquod grave documentum legát, quod eius dicta comprobare vei eius memóriám adiuvare valeat (Can. 1776-1777). 44. § 1. Partis, testis et periti responsio ex continenti redigenda est scripto ab actuario, non solum quod ad substantiam spectat, sed etiam quod aítinetad editi íestimonii verba (Can. 1778). § 2. Si verba referri non possunf, vei quia nimis praecipitanter prolata, vei quia impropria et inter se non logice connexa, iudex dictabit responsionem in actis redigendam. § 5. Actuarius interrogationes iam in scriptis exaratas non referet; sed responsiones ex ordine designabit eodem numero quo notantur relativa interrogatoria; interrogationes vero ex offício additas ad verbum referet. 45. Actuarius in actis accurate singulis vicibus adnotet iurisiurandi praestationem, et generaliter omnia memória digna, quae forte acciderint cum examina explentur (Can. 1779).