Szent Benedek-rendi katolikus gimnázium, Győr, 1911

45 7

1 Philoponos : De mundi creatione, 1. II, c. 4. p. 59. IV, 2. 147. 7

8 S. Augustinus : De civ. Dei. 1. XVI, c. 9, p. 556 : Nec adtendunt, etiamsi figura conglobata et rotunda mundus esse credatur, sive aliqua ratione monstretur ; non tamen esse consequens, ut etiam ex illa parte ab aquarum congerie nuda sit terra : deinde si etiamsi nuda sit, neque hoc statim necesse esse, ut homines habeat. Quoniam nullo modo Scriptura ista mentitur, quae narratis praeteritis facit fidem, eo quod eins praedicta complentur : nimisque absurdum est, ut dicatur aliquos homines ex hac in illám partém, Oceani immensitate trajecta, navigare ac pervenire potuisse, ut etiam illic ex uno illo homine genus institueretur humánum. 7

5 Isidorus Hisp. ed. Migne, c. s. 1016, 35: Terra, ut testatur Hyginus, mundi media regione collocata, omnibus partibus coeli aequali dissidens intervallo centrum obtinet. Oceanus autem regione circumductionis sphaerae profusus, prope totius orbis alluit fines. 7

4 Beda Ven. ed. Giles de natura rerum, tom. VI. c. XLVI. : Orbem terrae dicimus, non quod absoluti sit orbis forma, in tanta montium camporumque disparilitate, sed cuius amplexus, si cuncta linearum comprehendantur ambitu, figurám absoluti orbis efficiat. Inde enim fit, ut septentrionalis plagae sidera nobis semper appareant, meridianae nunquam : rursusque haec illis non cernantur, obstante globo terrarum. Septentriones non cernit Troglodytice et confinis Aegyptus, nec Canopum Italia. 7

6 Honorius : De imagine mundi. Max. Bibi. XX, 967 : Si enim quis in aëre positus eam desuper inspiceret, tota enormitas montium et concavitas vallium minus in ea appareret, quam digitus alicuius si pilam pergrandem in manu teneret. 7

6 Rhabanus Maurus : De universo, 1. XII, c. 2. f. 177. 7

7 Peschel-Ruge : I. m. S. 100. 7

8 Albertus Magnus: De coelo, 1. II, tr. 4, c. 9, p. 143. 7

9 Alb. Magnus: I. m. 1. II, tr. 4, c. 11, p. 116. 8

0 Rogerius Baco : Opus majus, p. 96, 97 : per experientiam scitur, quod ille, qui est in superficie vei in summitate mali potest videre portum citius, quam ille, qui est in superficie navis. Ergo relinquitur quod aliquid impedit visum illius, qui est in navi. Sed nihil potest esse, nisi tumor sphaericus aquae. Ergo est sphaericae figurae etc. . . . 8

1 Heller A. : I. m. 94. 1. 8

8 Peschel-Ruge : I. m. S. 386. 3

3 Peschel-Ruge: I. m. S. 199. 8

4 Honorius Augustodunensis : De imagine mundi. Max. Bibi. XX, 967, cap. 5. : Circuitus autem terrae centum et octoginta millibus mensuratur, quod duodecies mille milliaria et quinquaginta duo computatur. 8

5 Albertus Magnus: I. m. 1. II, tr. 4, c. 11.: Gradus unius ex gradibus tejrae continet quinquaginta sex milliaria et duas tertias unius milliarü, secundum quantitatem milliarium quae determinatur in cosmimetria, quod est quatuor millia cubiti ; et cum positus fuerit gradus unus, sicut dixit Ptolemaeus, multiplicatus ille in totum circulum, qui trecenti sexaginta gradus colligere ex hoc rotunditas circuli terrae, quae est viginti millia et quadraginta milliaria : et cum divisum fuerit per tria et septimam partem unius, est quod circulus vincit diametrum per tria et septimam ; tunc exibit quantitas diametri terrae, quae est noningenta viginti Septem milliaria : sie ergo signifieaverunt auetores Almagesti, quod terra est rotundae figurae et parvae quantitatis respectu superiorum corporum. 8

6 Rogerius Baco: I. m. p. 142.: Si triplieaverimus diametrum hanc 6500 et eius septimam addiderimus, habebitur circumferencia totius terrae et erit praecise viginti millia milliariorum quadringenta et viginti octo milliaria et duo millia ducenti