Fabó András: Monumenta evangelicorum Aug. Conf. in Hungaria historica III.
VII. Comitatus barschiensis - Parsspecialis - Sectio I. De ecclesiis in liberis regiisque civitatibus
234 ensem, 1659. habitis, ad finem adjunctis elegiis latinis subscriptus habetur : „Joannes Melczelius neotesinio-moravus, sch. Cremnicii con/ector,“ Pars specialis Sectio X. De ecclesiis in liberis regiisque civitatibus. 1) Cremnicium. Ut est montanarum civitatum princeps, ita amplior semper fuit ardor civium ejus in religionis purioris exercitio. Repurgatae doctrinae cognitionis principia urbi intulit discipulus divi Lutheri Joannes Kreslinus, qui mox archiepiscopi strigoniensis, Pauli Várda Jussu citatus Strigonium, incarceratus fuit. Paulo post M. Paulus Scheider, cremniciensis scholae rector, tandem notarius, quo adni- tente circa annum x531. Cassoviae sacellanus Achatius reformationem promovit*). Anno 1560. igne exusti utrumque templum satis magno sumtu lutherani restaurabant, pastoribus existentibus Ulrico Cubiculario et anno 1563. Erasmo Sebaldo, patria cremniciensi. Synodi frequenter hic celebratae praeelarique ecclesiae pastores, ex quibus anno 1569. Valentinus Melczer, in arcis templo anno 1626. sepultus, anno 1606. M. Michael Nantikovius, anno 1620. Joannes Lazitius, anno 1635. Michael Krum, anno 1666. Theod. Pinner, in montanis celeberrimi, ecclesiae celebritatem conciliabant. Seculum integrum in maxima pace religionis exegit ecclesia haec, romano- catholicis, qui pisetariorum officiis fungebantur, privata in domo sacra celebrantibus ; anno 1673. tandem persecutionis ardor initia malorum seminabat, imo libertatibus evangelicorum exscindendis penitus fuit intentus ; conf. Ludovici Lucii pastoris cremniciensis Violentam in Hungária persecutionem, scriptam anno *) Huic cum Christophoro Schröder, anabaptistarum deliriis imbuto, ad meliora reducendo, multum laboris fuit, sed in vanum suscepti. Mox Cremnieio recessit Schröder Cibinium illincque manuscriptam diploidem, qua rodebat Achatium, submisit anno 1534.
