Fabó András: Monumenta evangelicorum Aug. Conf. in Hungaria historica III.
I. Comitatus gömöriensis - Pars generalis
I habentur per supremos comitatus comites, magnificos dominos Ge- orgium Széchy, Georgium Pethö, Casparum Szúnyogh, Franciscum Veselényi, regni Hungáriáé palatinum, Georgium Széchy et reliquos, qui non prius ad regendam provinciam admissi fuerant, quam libertates ecclesiarum singulas scripto confirmarent, defensionem promitterent. Tantis regum, regnique et statuum protectionibus munitae ecclesiae nihil amplius desiderabant ad prosperitatem, quae nisi interrupta fuissent in fine seculi praecedentis et initio hujus, longe feliciorem praedicaremus illius statum, ad quem gratia regum Josephi II. et Leopoldi II. repositi, in obsequio precibusque pro regia aula perseveramus. §. 3. Necdum jugo turcico levata fuerant ecclesiarum harum membra, jam inducti Rosnaviam patres jesuitae attentabant viis suis quaevis evangelicis mala. Et quidem primum anno 1661. rosna- vienses, ut infra dicemus, tandem anno 1662. in valle eadem per magnificum dominum Nicolaum Andrásy, dominum terrestrem, alios adgrediebantur tentationibus. Possessio Betlér, Vesz verés, Vlachovo in magno constituebantur quoad religionis exercitium discrimine, quod suis in locis notabimus. Anno 1661. excellentissimus reverendissimus archiepiscopus strigoniensis Georgius Lippay, cum regni palatino illustrissimo Veselényi, evangelicis ministris decimas, quas erga conventione fixam solutionem archiepiscopo depositam ultra seculum possidebant, vi et armis adimebant. Subsequebatur has particulares turbationes illa per totum regnum diffusa decennalis divexatio, quae, nisi potior pars comitatus sub tributo turcico exstitisset, facile omnes oppressisset ecclesias. Initium fecit archiepiscopus strigoniensis Rosnaviae, ejectis anno 1671. ministris, quorum quidem Jacobus Regius anno 1672. mense junio per tumultuantes hungaros, speciatim Petrum Madács reductus fuit, subsequente anno 1673. citatione ministrorum ad delegatum judicium Posonium, in cujus faciem singulorum ministrorum fraternitatis hujus nomine comparuerat dictus Regius, senior officio, decreta atque duci militiae, illustrissimo Sporck, demandata fuit templorum ademtio. Plebs itaque inscia conspirationis, cujus nobilitas accusabatur, subit illud triste fatum eodemque anno amittit usum templorum in Ribnik, Rákos, Bisztró, Bradno, Süvethe, Jolsva, Chisno, Mokralúka, Nagy Rocze, Dluhalúka, Oláh Patak, Nagy Veszverés, Betlér, Rozlozsna, Rosnavia cum suis filialibus; reliqua loca aegre usum templomul
