Fabó András: Monumenta evangelicorum Aug. Conf. in Hungaria historica I-II Pest 1861-1863.
II. kötet - ADVERSARIA - SECTIO IV. - CAPUT I.
332 spicialis in solenni inauguratione illustris gymnasii inc. statuum regni Hungáriáé äug, evangelic o- rum Eperjesini erecti 18. Oct. an. 1667. instituta et Vitenbergae an. 1669. edita, pag. 55.. — De causis excitati belli, postquam divexationes evangelicorum perdurarent et ejus *) supplicationes in aula august, imperatoris Leopoldi spernerentur, ipse Tököly prolixe exposuit, ut videri potest in dicto libello : Original Bildnüs, sub finem **). §. Quae an. 1703. protestantibus in Hungária facta fuerit accessio, tanto parcius perscribendum existimavi, quanto certius est, Franciscum Rákóczyum non tam bellum, quam tumultus excitavisse, tristi admodum catastrophe terminatos ; quamvis ejus quoque armis divexationes evangelicorum non parum fuerint impeditae. Franciscus Rákóczyus an. 1701. ex custodia neostadiensi opera Godofredi Lehmanni liberatus, postquam an. 1703. causas suscepti belli exposuisset, optimatum nobiliumque accessione auctus, insignem de caesareanis victoriam in agro veterosoliensi reportavit et suo confoe- deratorumque arbitrio diffusis longe latequc copiis religionem evangeli- cam undiquaque pristinae libertati restituit et templa post comitia so~ proniensia anni 1681. evangelicis adempta per recuperatores, quos com- missarios vocant, in inc. comitatibus restitui curavit. Profecto anno sta- tim sequente, praeter complures ludos litterarios, collegium quoque eper- jense, evangelicis redditum, non parum effloruit, usquedurn an. 1710. cum omnibus templis, quae indultu confoederatorum evangelicis concessa fuerunt, edicto caesareo adimeretur. Nostri, priusquam haec fierent, intercessionem potentissimi condam Caroli XII., regis Sveciae, per spectab. condam Nicolaum Szirmay et Michaelem Melczer implorabant, qui uti eos clementissime acceperat, ita per secretarium suum Carolum Piper, in hunc modum responderat: „Sacra regia majestas non sine ingenti animi moerore comperit adflictam eorum sortem in Hungária, qui religionis causa graves horren- dasque pontificiorum persequutiones experiri hactenus sunt coacti. Et quemadmodum pacificatio vestphalica sacrae regiaeque majestati jus facultatemque praebet pro consortibus suae fidei, qui caesareas incolunt *) Daxnernél: eorum. **) Ugyanannál még : imo et in ejus Manifesto.
