ARHIVSKI VJESNIK 33. (ZAGREB, 1990.)

Strana - 73

Aleksandar Matkovski, Stočarski danak — filurija. Arhivski vjesnik, 33 (1990), 34, str. 71—77. Aleksandar Matkovski akademik, Skopje STOČARSKI DANAK — FILURIJA UDK 940.01(497)636.3 Pregledni članak Primljeno: 15. 2. 1990. Stočari — vlasi s velikim brojem ovaca plaćali su svoje feudatne obveze tvorskoj državi ili posjednicima Kasova u paušalnom iznosu — filuriju, dajući određeni broj ovaca i vršeći vojne i druge usluge. Filurija je bila osnovna vlaška dažbina i zamjena svim redovnim i izvanrednim dažbinama koje su inače bile obvezne za raju. Inače, filurija je imala i druga značenja o kojima autor daje podatke. Kada su Turci došli na Balkansko Poluostrovo naišli su na razne socijalne slojeve sa raznim obavezama i dažbinama koje su postojale još u vizantijskom periodu. Turci su se prilagođavali postojećim uslovima i u početku su poštovali zatečene privilegije nekih socijalnih slojeva. Tako je bilo i sa Vlasima

1 koji su se u turski feudalni sistem uključivali ne kao pojedinci već kao jedan kolektiv sa stečenim pravima, obavezama i privilegij ama. Oni su to postigli: 1. Zato što su u vreme turskog naleta na Balkanu bili glavno nomadski i polunomadski stočari i nije bilo moguće sakupiti od njih poreze, kao od seljake vezane za zemlju i zato se kod njih uvelo plaćanje paušalom. Plaćanje paušalom se prihvatilo jer kod pokretne privrede nije bilo moguće drugačije sakupiti poreze. Ovakav način pla1 Vlasi (sa velikim slovom) označava etničku kategoriju, Vlasi kao narod; a vlasi (sa početnim malim slavom) označava socijalnu kategoriju, tj. stočari bez razlike na veru i narodnost. 73