ARHIVSKI VJESNIK 30. (ZAGREB, 1988.)

Strana - 9

Vjekoslav Majcen, Tito i filmska baština. Arhivski vjesnik, 31/1987. str. 7—14. snimio ga je američki oficir Perry Fowler.

5 Posebno iznenađenje predstavljao je pronalazak (u Nacionalnom arhivu u Washingtonu) dviju 16 mm vrpci, jedne u dužini od 40, a druge od 200 metara na kojima je Tito ispred pećine u Drvaru snimljen u koloru.

6 (To su ujedno, uz nekoliko kadrova partizanske kolone nepoznata domaćeg snimatelja, jedini poznati kolor filmovi snimljeni za vrijeme rata u nas). Druga grupa filmova su snimci sa otoka Visa iz vremena dok je tamo boravio Vrhovni štab, zatim snimci završnih borbi za oslobođenje zemlje, te snimci prvih diplomatskih susreta druga Tita. U snimanju završnih operacija posebno su brojni bili sovjetski snimatelji, koji su svoj boravak u Jugoslaviji započeli dvjema filmskim kamerama, a završili čak sa 24 snimatelja.

7 U pronalaženju, sistematiziranju i prezentaciji ove filmske građe javnosti do sada je najviše učinila Jugoslavenska radio-televizija realizacijom dokumentarne serije Stvaranje Titove Jugoslavije (glavni urednik serije Ivan Kocon). U pripremi serije sistematski su pregledani fondovi najznačajnijih svjetskih filmskih arhiva, te je pronađena i kopirana vrlo dragocjena građa, posebno iz Nacionalnog arhiva u Washingtonu i Imperial War Museuma u Londonu. Cjelokupna ova građa je sređena i pohranjena u dokumentaciji RTV Zagreb. U toj građi nalaze se ukupno 33 filma na kojima je snimljen drug Tito, te se ovaj fond može smatrati najkompletnijom filmskom dokumentacijom o drugu Titu za vrijeme NOB. Za ovu građu izrađen je vrlo pregledan i iscrpan katalog. Neposredno nakon oslobođenja pokrenuto je u Zagrebu snimanje filmskog žurnala pod nazivom Filmske novosti. Deset brojeva žurnala, u redakciji Branka Marjanovića i Koste Hlavatyja, realizirano je u Zagrebu (prvi broj prikazivan je u kinematografima već petnaest dana nakon oslobođenja grada), da bi nakon toga Filmske novosti prešle u Beograd i nastavile praćenjem društveno ekonomskog i političkog života u zemlji i svijetu sve do danas, u okviru filmskog poduzeća Zvezda film.

8 Redovnim praćenjem svih važnijih zbivanja u zemlji, Filmske novosti su snimile zasigurno najbogatiji fond filmske građe o životu i radu druga Tita. Već u prvim brojevima Filmskih novosti snimljene su i storije o posjeti maršala Tita oslobođenom Zagrebu (FN, br. 2), prvoj omladinskoj štafeti (isto), proslavi rođendana druga Tita (FN, br. 3), ili nešto 5 Dokumentarna serija Stvaranje Titove Jugoslavije, Kartoteka i katalog arhivskog filma, JRT, 1982., br. 3917; 6 isto, br. 3935 i 3936; 7 Petar Volk, isto, str. 126; 8 Ivo Škrabalo, isto, str. 113; 9