ARHIVSKI VJESNIK 3. (ZAGREB, 1960.)

Strana - 452

U vezi s tim načelno se ne možemo složiti ni s kritikom koju dr M. Đorđević upućuje arhivskim ustanovama zbog toga što se bave i publiciranjem arhivske građe. Pritom autor zamjera va (str. 81) da se često ne objavljuje cjelina građe već pojedini dijelovi zaokruženi »prema teritorijalnom principu«; da se takvim objavljivanjem u stvari ne pruža pomoć nauci (str. 82); da se ono vrši bez tješnjih veza s ustanovama koje se bave historijskim izučavanjima (str. 92); da objavljivanjem građe »pojedine arhive žele da se afirmišu kao naučne ustanove« publicirajući dokumente koji nisu uvijek znatnije vrijednosti i da ta aktivnost »ne doprinosi učvršćenju nekog sistema objavljivanja građe kao osnove za kolektivne napore u istoriskim izučavanjima« (str. 93); da ulijed rada na publiciranju dolazi do zanemarivanja »sređivanja cjelokupnih fondova« (str. 100) i si. Nesumnjivo je tačno da bi morao postojati razrađeni perspektivni plan publiciranja arhivske građe koji bi proizašao iz perspektivnog plana historijskih istraživanja, određen potrebama istraživanja i odatle proisteklih kriterija prioriteta i značenja — vrijednosti građe, osiguravši najpotpuniju moguću cjelovitost publicirane građe. Težište problema nije dakle u tome što eto arhivske ustanove publiciraju građu iz ovih ili onih razloga, nego u tome što još do danas nema okvirnog perspektivnog plana historijskih istraživanja koji bi dao osnovu za izradu perspektivnog plana publiciranja arhivske građe! To je bitno i osnovno pitanje. A nasuprot autorovim primjedbama na račun arhivskih ustanova treba naglasiti da su baš iz krugova arhivista (naročito njihovih stručnih udruženja i nekih republičkih arhivskih savjeta) najviše dolazile inicijative, da se publiciranje arhivske građe u našoj zemlji koordinira, objedini jednim okvirnim perspektivnim planovima i ta se taj rad, koliko je moguće, i metodski ujednači odnosno standardizira. Da ne nabrajamo, dovoljno je spomenuti referat i zaključke ohridske skupštine Saveza društava arhivskih radnika Jugoslavije (»Arhivist« 3-4, 1958, str. 104. i slijed.), zatim prijedloge Arhivskog savjeta NR Hrvatske (»Arhivski vjesnik«, I. 1958, str. 583, 587; II. 1959. str. 552> i si. Uostalom i naučne su ustanove publicirale građu bez nekog šireg perspektivnog plana, no autorove oštrice izostale su prema njima. Ni činjenica da inicijative arhivskih ustanova oko utvrđivanja okvirnog perspektivnog plana izdavanja dokumenata nisu našle odaziva kod naučno-istraživačkih ustanova također nije našla mjesta u autorovim izlaganjima. Kada spomenuti planovi budu konačno doneseni, oni će dakako nametnuti i potrebu ostvarenja najtješnje suradnje arhivskih i naučnih ustanova u zajedničkoj akciji na publiciranju građe. Ne samo u pripremi građe za publiciranje nego i u samom publiciranju, kao izdavači historijske dokumentacije, arhivske ustanove mogu dati dalji prilog historiografiji. I dosada su to pokazale i nema nikakvih opravdanih ni razumnih razloga da im se negira i u budućnosti onemogućuje. Podjela rada na publiciranju građe između arhivskih i naučnih ustanova dade se sasvim dobro i po nauku korisno sprovoditi. Kadrovi u nizu arhivskih ustanova imaju spreme za savlađivanje ovog naučnog zadatka, i neizbježno je da im se povjeri dio posla na publiciranju građe to više što je glavno težište rada naučnih ustanova na naučno-istraživačkim poslovima, na obradi određene historijske problematike, na izradi historijske sinteze, na publiciranju historijskih studija (monografija i većih djéla), a nije im glavno težište rada na publiciranju historijskih dokumenata. Nadajmo se da će nestati prakse da neki historijski instituti iza arhivističke djelatnosti ili — 452 —