Bács megyei püspöki körlevelek, 1932
- 15 Nr. 4810. Conspectus de numero prolium. V. Casti connubii praecellentiam voluit serenissimus Summus Pontifex Pius XI. exponere, cum divinam matrimonii institutionem, finem et leges per Encyclicas Litteras a. 1930. editas asseruit et depravationem originis ejus divinae suprema auctoritate coercuit. Aetate et in regione nostra, ubi auctoritas matrimonii religiosi per obligatum contractum civilem reprimitur, et ipsius vinculi solutio legibus ratificatur, errores ante oculos nostros jam non occulte serpunt, sed palam quasi ex moderne vivendi ratione triumphantes animis fidelium ncstrorum instillantur. Ut animae curionum ad periculum imminens reflectantur, data ex matriculis pro ultimis centum annis consignata typis mandavimus, et comministros nostros instanter provocamus, ut malo ulterius diripienti et auctoritate veritatum christianarum et actione sociali resistere satagant. Conspectus statisticus prolium, quae in regione jurisdictioni Administraturae Bačiensis subjecta ultimis centum annis natae sunt, tristem statum irreligiositatis fidelium nostrorum aperte ostendit. Defluxu centum annorum proportio nativitatum fere ad tertiam partem deminuta est; causam vero depopulationis non ex defectu materialium profluere, sed signum moralis decadentiae esse, haud dubie numeri qui sequuntur ostendunt. Pauperrimi fideles et populus religiosus majorem quam ditiores gentes proportionem pro mille nativitatum proferunt ceteraeque, quamvis in materialibus abundantes, ad mini- malem rationem delapsae sunt. Moralis contagio a parte occidentali irrepsit et in parochiis ejusdem regionis etiam deca- dentia est tristissima. Ex statistica subsequente eruitur, numerum nativitatum in regione Administraturae Aposto- licae in proportione ad mille ex ratione 63 ad 25 deminutum esse, et quod maxime dolen- dum est, nec una parochiarum vel nationum ab hac labe immunis permansit. Quod parochiae quaedam consueto majorem proportionem nativitatum ostendunt, quae secundum numerum fidelium eis non convenit, ex eo commentandum est, quod proles ex allodiis vicinorum agrorum ad alias parochias pertinentium, ad baptisandum adlatae sunt. Nostri fideles immemores facti sunt doctrinae christianae: parentes peremptores fieri suae progeniei et gentis; S. Scriptura docente Deum juste ulcisci adversarios suos, qui quocumque modo juri ejus animas ad vitam aeternam vocatas creandi resistant; studium conceptionem impediendi victoriam diaboli, destructionem ordinis a Deo praescripti significare. Epidémia hac mundum inficiente existen- tia populi in futuro in tutum reddetur ejus, cujus sacerdotes pugnam contra depopulationem aequo animo fortiter inire non recusaverint. Qui ex fidelibus magis mobilitate quam pravitate peccant, de gravitate peccati edocti facillime ad honestam vivendi rationem reduci poterint, quamobrem: publicatio statisticae vertente anno fieri con- sveta nunquam sine conveniente instructione eveniat; edoceantur feminae omnibus oneribus ma- ternitatis pretiosiorem esse coronam, qua fideles servae Dei in aeternitate decorabuntur; intelli- gant parentes christiani matrimonium non jam solum ad genushumanum propagandum, quam magis ad Dei domesticos procreandos destinari; anno currente in concionibus juxta prudens judicium curati importune et opportune populus instruatur de immanitate contagionis hujus; excitetur in sociali consvetudine animus conscius; systema unius prolis coram Deo peccatum odiosum, sanitati mulieris quam maxime periculosum, hominibus probis verum dedecus esse; sponsi instruantur eisque ad manus pagellae de sanctitate matrimonii christiani tractantes tradantur. Patres missionarii conqueruntur, quod con- fessarii lideles de onanismo non interrogant, aguntque more mercennarii, ad quem de ovibus non pertinet; alios pudet talia proloqui; quidquid sit causa taciturnitatis, talis confessio quid valeat, dijudicatur ex conscientia probata, cui non solum concredita est potestas dignos absolvendi, sed etiam obligatio incumbit indignis margaritas sacramentorum non projiciendi. Hapc loquere et satage: „ut sanam de matrimonio doctrinam omnes plene noscant itemque pericula ab errorum praeconibus parata sedulo caveant".