Hat (hét) nemzedék. A Manno család története - Budapest Történetének Forrásai 12. (Budapest, 2015)
Függelék
Ο πόλεμος εισβάλλει στη ζωή μας Στις αρχές του 1944 οι βομβαρδισμοί της Βουδαπέστης έγιναν καθημερινοί. Τη νύχτα οι Εγγλέζοι, την ημέρα οι Αμερικανοί. Για το λόγο αυτό συντομεύτηκε και η σχολική χρονιά για να μπορέσουν τα παιδιά να πάνε στην ύπαιθρο. Η αρρωστιάρικη, γηραιά γιαγιά μου άντεχε πολύ δύσκολα το να κατεβαίνει τρέχο- ντας μερικές φορές την ημέρα στο υπόγειο καταφύγιο που είχαμε σκάψει στον κήπο μας. Γι’ αυτό, στο τέλος της σχολικής χρονιάς η οικογένειά μας νοίκιασε ένα δωμάτιο με κουζίνα στο χωριατόσπιτο της οικογένειας Nyerges, δίπλα στο Gödöllő, στο χωριό Máriabesnyő, και έστειλε εκεί τη Γιαγιά, κάτω από την επίβλεψή μου. Το πρωί η Γιαγιά μαγείρευε εκεί, εγώ με το ποδήλατο έβγαινα στις κοντινές λίμνες που είχανε και ψάρια, ξάπλωνα στο χορτάρι και ετοιμαζόμουνα για τις απολυτήριες εξετάσεις του επόμενου καλοκαιριού. Για ξεκούραση με το μικρό μου αεροντούφεκο σημάδευα τα βατράχια που κοάζανε ηχηρά. Το φθινόπωρο τα σοβιετικά στρατεύματα φτάσανε ως τα περίχωρα της Βουδαπέστης, και περικύκλωσαν την πόλη. Σε ηλικία 16 χρονών επιστρατεύθηκα κι εγώ ως εκπαιδευμένος levente [~ άλκιμος]. Μας έδωσαν κράνος, οπλοπολυβόλο, χειροβομβίδες, μπαζούκα - στολή πάντως όχι. Σκάβαμε χαρακώματα. Δεν με ενθουσίαζε η σκέψη, να προσπαθήσω να σταματήσω με το σώμα μου, με τίμημα τη ζωή μου, την επέλαση των σοβιετικών στρατευμάτων που είχαν προχωρήσει από το Στάλινγκραντ και τη Μόσχα ως τη Βουδαπέστη. Η SS και οι Ούγγροι φασίστες του Κόμματος του Βελωτού Σταυρού79 όμως τουφέκιζαν επί τόπου, χωρίς δεύτερη σκέψη, κάθε λιποτάκτη. Οι «βελωτοί» άλλωστε δεν πολεμούσαν οι ίδιοι, έβαζαν τους άλλους να πολεμούν. Ο θυρωρός του γειτονικού σπιτιού, ο οποίος ήταν φασίστας, μπήκε επανειλημμένα στο σπίτι μας να κάνει έλεγχο αν είμαι στο σπίτι, αν λιποτάχτησα. Κι όμως το πήρα απόφαση να λιποταχτήσω. Το μέτωπο για μία εβδομάδα ήταν στάσιμο, στην λεωφόρο Bocskai, όταν μία νύχτα, κάτω από το πέπλο του σκοταδιού, έφυγα από το χαράκωμα, και, στην οδό Kenese χτύπησα την πόρτα της κατοικίας ενός ηλικιωμένου, άτεκνου ζευγαριού, των Körmendi. Αυτοί και πριν μου είχαν προτείνει, σε περίπτωση εσχάτου κινδύνου να κρυφτώ στο κρυψώνα που είχαν στην άκρη του κήπου τους, στην ξυλαποθήκη, πίσω από τα καυσόξυλα. Εδώ έπρεπε να αντέξω μόνο τέσσερις μέρες, τελικά μπήκαν οι Ρώσοι και μπόρεσα να γυρίσω σπίτι. Το πάνω διαμέρισμα της βίλλας μας στην οδό Diószegi, είχε καταστραφεί τελείως από πολλά βλήματα (οι Γερμανοί είχαν εγκαταστήσει οπλοπολυβολεία και στον απάνω και στον κάτω όροφο). Στο κάτω διαμέρισμα, κι αυτό αρκετά 79 Το φιλοναζιστικό Κόμμα του Βελωτού Σταυρού κυβέρνησε την Ουγγαρία από τις 15 Οκτωβρίου 1944 ως το τέλος του πολέμου. 154
